Netanyahu hükümetinin kurulmasından bu yana yargı darbesi ve Gazze Şeridi’ne yönelik savaşın patlak vermesi nedeniyle yaklaşık 200 bin kişi ülkeyi terk etti.
Siyonist İsrail’deki resmi kaynaklardan son haftalarda yayımlanan raporlara göre, Binyamin Netanyahu hükümetinin kurulmasından bu yana yargı darbesi ve Gazze Şeridi’ne yönelik savaşın patlak vermesi nedeniyle yaklaşık 200 bin kişi ülkeyi terk etti.
Şihab'ın haberine göre, bu kapsamda Haaretz gazetesi, yüksek akademik diplomalara sahip kişilerin İsrail’den ayrılışında artış yaşandığını ortaya koyan yeni bir rapor yayımladı. Raporda, bilimsel araştırma alanındaki gerileme ve hükümetin akademisyenlere yönelik politikalarının, binlerce kişinin yurt dışında yaşamayı tercih etmesine yol açtığı belirtildi.
Haaretz’in aktardığına göre, İsrail Merkezi İstatistik Bürosu verileri, lisans, yüksek lisans ve doktora derecesine sahip yaklaşık 55 bin İsraillinin ülke dışında yaşadığını gösteriyor. Yurt dışında yaşayan diploma sahiplerinin yaklaşık yüzde 16’sını doktora mezunları oluşturuyor. Ülkeyi terk eden genç araştırmacıların büyük bölümü Tel Aviv ve merkez bölgesinde yoğunlaşırken, bu göçün temel nedeninin hükümetin akademik çevrelere ve bilimsel araştırma kurumlarına yönelik saldırıları olduğu ifade ediliyor.
İsrail Merkezi İstatistik Bürosu, üç yıldan uzun süredir yurt dışında yaşayan doktora sahiplerinin sayısında artış kaydedildiğini açıkladı. Bu gruba, eğitimine devlet tarafından yatırım yapılan ve İsrail ekonomisine ile bilimsel araştırmalara katkı sunabilecek genç araştırmacılar da dahil. Ancak bu kişilerin yurt dışında çalışıp yaşamaya devam etmesi, ülke içindeki bilimsel kapasite açısından ciddi bir kayıp olarak değerlendiriliyor.
Aynı verilere göre İsrail, 2024 yılında akademisyen göçünde negatif dengeye geçti. Yüksek lisans ve doktora derecesine sahip olup yurt dışına yerleşenlerin sayısı, geri dönenlerin sayısını aştı. Göç özellikle gençler arasında ve Tel Aviv ile merkez bölgesi başta olmak üzere ülkenin güçlü bölgelerinden gerçekleşti. İstatistikler, matematik alanında doktora sahibi olanların yaklaşık yüzde 25,4’ünün, bilgisayar bilimlerinde yüzde 21,7’sinin, genetikte yüzde 19,4’ünün, mikrobiyolojide yüzde 17,3’ünün, fizikte yüzde 17’sinin ve kimya, mühendislik, elektrik ve biyoloji alanlarında yüzde 14’ünün yurt dışında yaşadığını ortaya koyuyor. Ayrıca Weizmann Enstitüsü mezunlarının yüzde 23’ü, Technion mezunlarının yüzde 18,2’si, Hayfa Üniversitesi mezunlarının yüzde 15’i, Ariel Yerleşim Üniversitesi mezunlarının yüzde 10’u ve Bar-Ilan Üniversitesi mezunlarının yüzde 7’si ülke dışında bulunuyor. 2024 yılında doktora mezunlarının ayrılma oranı yüzde 11,9, yüksek lisans mezunlarının oranı ise yüzde 8,1 olarak kaydedildi. İsrail’de yurt dışına yerleşen yeni akademisyenlerin sayısında artış görülürken, uzun süreli ikametin ardından geri dönenlerin sayısında düşüş yaşandı. İstatistiklere göre geri dönenler, üç yıldan uzun süre yurt dışında yaşadıktan sonra iki yıldan fazla süre önce ülkeye dönen kişiler olarak tanımlanıyor. 2022’den bu yana akademisyenlerin geri dönüşünde düşüş eğilimi başlarken, 2023 yılında ülkeyi terk eden ve uzun süre yurt dışında kalanların sayısında belirgin artış kaydedildi.
Bu tablo, Gazze’ye yönelik savaş ve yargı darbesinin yanı sıra, hükümetin kuruluşundan bu yana akademisyenlere karşı benimsenen sert söylem ve bilimsel araştırma alanındaki zor koşullardan kaynaklanıyor. Eğitim Bakanı Yoav Kisch liderliğinde yükseköğretim kurumları üzerinde denetim kurma girişimleri de bu süreci hızlandırdı. Öte yandan, yükseköğretim bütçeleri defalarca kısılırken, kaynakların koalisyon ortaklarına dağıtılması araştırmacıları, maaşların ve araştırma altyapısının daha iyi olduğu yurt dışında kalmaya yöneltti.
Yükseköğretim bütçeleri 2025 yılında yaklaşık 14 milyar şekel seviyesinde gerçekleşti ve 2026’da da benzer olması bekleniyor. Buna karşılık, son beş yılda bilimsel araştırma bütçeleri yaklaşık 700 milyon şekel azaltıldı. Bu kesintinin 190 milyon şekeli mevcut akademik yılın başından bu yana gerçekleşirken, söz konusu kaynaklar Ulusal Güvenlik Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı’na medya kampanyalarının finansmanı için aktarıldı. Ayrıca, Gazze savaşına bağlı boykotlar nedeniyle Avrupa’dan gelen araştırma desteklerinin azalması da İsrail üniversitelerini olumsuz etkiledi.
2000 yılından bu yana yurt dışında yaşayan akademisyenlerin sayısında, lisans ve yüksek lisans mezunlarını da kapsayacak şekilde istikrar ve kademeli bir düşüş yaşanmıştı. Akademik Konsey’in nitelikli insan gücünü geri kazandırmaya yönelik çabalarına rağmen, son dönemdeki gelişmeler bu süreci sekteye uğrattı. Güncel veriler, lisans düzeyinden doktoraya kadar yaklaşık 55 bin akademisyenin İsrail dışında yaşadığını ortaya koyuyor.
www.kudusgunu.com
