İran'ın muhalefeti resmen parçalanmış durumda, ancak bu başlangıçta umutsuz bir vakaydı. Devrimci İran'ı devirmeye çalışan ve her biri muhalefetin liderliği için yarışan insanları nasıl bir araya getireceksiniz? Mesih Alinecad, Hamid İsmailiyun, Abdullah Muhtedi, Rıza Pehlevi ve Şirin Ebadi'nin hepsi son derece farklı dünya görüşlerine sahip ve birbirlerini bırakın lider olarak, muhalefetin temsilcileri olarak bile kabul etmiyorlar.

Hepsi ortak bir amaç doğrultusunda bir araya gelmişti: İran yönetimini devirmek; ama bu bile, Batı-İsrail desteğiyle birlikte, onları bir arada tutmak için yeterli değildi. 

Parçalanma

ABD yönetimi ile açık ilişkileri olan ve ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından finanse edilen VOA TV kanalının bir çalışanı olan Mesih Alinecad, "İsrail" ile de dostane ilişkileri olan ve İran'a monarşik yönetimin İran'a geri dönmesini savunan Rıza Pehlevi, Komala partisinden İran'dan ayrılmayı savunan Abdullah Muhtedi, topluluk önünde konuşma sanatında çok yetkin görünen Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi gibi isimlerin arasında özellikle İran'a yaptırım uygulanmasını talep ederken aynı zamanda insan hakları savunuculuğu da yapan (eğer ikiyüzlülüğü görebiliyorsanız şanslı kişilerden birisiniz demektir) ve kısa bir süre önce gündeme gelen Hamid İsmailiyun. .. Bu insanların bir araya gelmesi mucize.

Tüm bu isimler Batı'da bazen tek başlarına, bazen de birlikte İran karşıtı mitingler düzenlerken, destekçilerinin internette birbirlerinin liderlerine saldırmakla meşgul olması, bu insanların bir arada olmaya ne kadar tahammül edemediklerini ortaya koyuyor. Onlara göre Alinecad fırsatçı, yalancı ve sadece kendi cebini doldurmayı düşünen bir haindi; Pehlevi babasının zalim yönetimini geri getirmeye çalışan bir aptaldı; Muhtedi hain bir ayrılıkçıydı; Ebadi kimseye sözünü dinletemeyen yaşlı bir kadındı; ve İsmailiyun yakın zamana kadar İran yanlısıydı, yani hiçbir inandırıcılığı yoktu.

Elbette tüm bunlarda MEK kültünün oynadığı büyük rolü unutamayız, ancak yöntemleri ve kült statüleri bu muhalif figürlerin kendilerinden bir hayli uzaklaşmasına neden oldu. 1980'lerdeki İran-Irak savaşı sırasında Irak'ın yanında yer almaları ve o dönemde 12.000'den fazla İranlıyı öldürmeleri nedeniyle MEK'in neredeyse tüm İranlılar tarafından sevilmediği gerçeği de buna ekleniyor.

Lütfen MEK'ten uzaklaşın dediğime dikkat edin, bağları koparın demedim. Bu konuya daha sonra değineceğim.

Mobilizasyon açısından bakıldığında, sayıları ne kadar az olursa olsun insanları mobilize etme becerisini en çok gösteren ve en büyük online etkiye sahip olan iki açık rakip öne çıkıyor: İsmailiyun ve Pehlevi; İsmailiyun karizma açısından açık ara önde.

Daha önce de söylediğim gibi, İran muhalefetinin önde gelen isimlerinin başta "İsrail" olmak üzere Batılı devletlerle olan bağları konusunda hiçbir şüphe yok.

Şimdi ana figürler derken, elbette İran muhalefetinin önemli bir bölümünü hiçbir şekilde temsil etmeyen ve sadece Komala partisinin İran topraklarında kullanılabilecek büyük bir şiddet potansiyeline sahip olması nedeniyle ana figür olarak kabul edilen Abdullah Muhtedi'yi dışarıda bırakıyorum. Şirin Ebadi'yi de dışarıda bırakıyorum, çünkü onun mobilizasyon kapasitesi yok denecek kadar az ve sadece kıdemi nedeniyle mevcut.

Geriye Rıza Pehlevi, Mesih Alinecad ve Hamid İsmailiyun kalıyor.

Mesih Alinecad'ın 'İsrail' ile bağları açık ve net, zira kendisi halihazırda ABD hükümeti tarafından istihdam ediliyor ve Batılı liderlerden İran'a ek yaptırımlar uygulamalarını açıkça talep etti ve birazdan değineceğimiz Kanada'daki İsrail lobisinin liderini iyi tanıyor. Rıza Pehlevi de "İsrail"e gitti ve Netanyahu ile görüştü, destekçilerinin "İsrail"e desteklerini esirgemediklerini söylemeye gerek bile yok.

Ancak Hamid İsmailiyun sahneye yeni çıkan bir isim ve pek çok kişi onun görüşlerinin ana akım İran muhalefetinin inandıklarıyla daha uyumlu olduğuna inanıyor. Yani, Batı yanlısı olanlar, İran'a monarşinin geri dönmesini istemeyenler ve MEK ile ilişkilendirilmek istemeyenler.

Dahası, Mesih Alinecad genç kadın demografisi üzerinde daha güçlü ve erkekleri harekete geçirme konusunda yetersiz olduğunu kanıtladı. Pehlevi uzun süredir denenmiş ve test edilmiştir ve yöntemlerinin herhangi bir değişim yaratmada etkisiz olduğu kanıtlanmıştır.

Efsane yaratmak

Mitler, hayali ya da kavramsal olsalar da, ister kendimizi nasıl gördüğümüz, ister toplumların kendilerini ve tarihe katkılarını nasıl gördükleri olsun, gerçeklik üzerinde her zaman derin bir etki bırakırlar. Devletlerin bile ulusal kimliklerini oluştururken kendi kurucu mitleri vardır ve bunlar da insanların kendilerini nasıl gördüklerini etkiler. İran muhalefetine ve onların ana figürleri etrafında bireysel mitler yaratma girişimlerine bakalım.

8 Ocak 2020'de, Tümgeneral Kasım Süleymani'nin şehit edilmesinden birkaç gün sonra, İran ve ABD topyekûn bir savaşın eşiğine gelmişken ve İran'ın ABD'nin Irak'taki Ayn El-Esad üssünü balistik füzelerle vurmasından birkaç saat sonra, İran güçleri bir karşı saldırı beklentisiyle yüksek alarmdaydı. İşte tam bu sırada Ukrayna Uluslararası Havayolları'nın 752 sefer sayılı uçağına, uçağı düşman nesnesi sanan bir İran askeri tarafından ateş açıldı. O gün yaşanan ulusal trajedide 176 kişi hayatını kaybetti.

Bu uçağın yolcuları arasında, İran'da tanınmış bir romancı olan ve uçağın düşürülmesinden kısa bir süre sonrasına kadar kayda değer bir siyasi hırsı ya da duruşu olmayan Hamid İsmailiyun'un eşi ve kızı da vardı. Bu noktadan sonra İsmailiyun, PS752 sefer sayılı uçağın kurbanlarının ailelerinin sözcüsü olarak pazarlanacak, hatta kurbanları anmak ve ölümlerinden "İslam Cumhuriyeti'ni sorumlu tutmak" için bir web sitesi açacak ve böylece yeni bir Hamid İsmailiyun doğacaktı.

Burada İsmailiyun'un neden İran'a karşı böylesine çatışmacı bir tutum takındığını konuşacak değilim, zira böylesine büyük bir keder bir insanı kırmaya ve değiştirmeye yeter, ancak İsmailiyun'un bu liderlik rolüne doğru şekillendirildiği ve kalıba sokulduğu süreci geç de olsa görmek ilginç. Erişebildiği platformlar, aldığı destek ve bu süre zarfında geçirdiği evrim, etrafında yaratılan efsane onu Demirci Kaveh gibi İranlı folklor kahramanlarına benzetiyor.

Belki de Kaveh'in yabancı bir hükümdar olan Zahak'a karşı ulusal direnişe liderlik etmesinde bir tür ironi vardır. Belki de modern versiyonda, Kaveh ve memleketine baskı yapan yabancı hükümdarın kucaklaşıp barıştığı revizyonlar getirmişlerdir?

 

İsmailiyun'un dönüşümü, daha önce 2015 yılında İran muhalefetinin bir simgesi haline getirilen meslektaşı Mesih Alinecad'ın dönüşümünü anımsatıyor; tanınmış bir gazeteci ve İran muhalefetinin bir parçasıyken, İran'da, özellikle de kadınlar arasında düzen karşıtı duyguları teşvik etmede öncü bir rol oynayan birine dönüştü.

İsmailiyun iyi bir seçenekti çünkü İranlı muhaliflerin, hatta belki de gri bölgedeki sıradan İranlıların sempati duyabileceği ve bağ kurabileceği biriydi. Hikayesi diğerleriyle duygusal bir bağ kurmaya yardımcı olacak, onlarla birlikte hissedebilecekleri biriydi. Keder ve kayıplarla yoğrulmuş sıradan bir adam, başarılı bir adam.

Yumuşak güç, soğuk sert gerçekler ve rakamlarla değil, duygular ve akılda kalıcı sloganlarla bu şekilde kullanılır.

Eğer İsmailiyun'u sorgularsanız, onun acısını da sorgularsınız ve eğer kurbanın acısını sorgularsanız, o zaman ailesini öldürenlerle aynı seviyeye düşersiniz.

Tüm bunlar, bu adamın tüm bu yükün altından tek başına kalkıyormuş gibi görünmesini sağlamak içindir. Mütevazı bir adam, mütevazı yetenekleri var, onu harekete geçiren sadece azmi ve daha iyi bir geleceğe olan inancı. Ancak gerçek bundan çok uzak.

İsmailiyun'un 'İsrail' ve MEK ile bağları

Londra'da yaşayan İranlı gazeteci Ali Alizadeh, İsmailiyun'un bağlılıkları, dönüşümü ve İsrail lobisi ve MEK ile olan ilişkileri konusunda önemli çalışmalar yapmıştır.

Alizadeh, Jedaal bölümlerinden birinde konuyu derinlemesine ele alarak İsmailiyun ile MEK tarikatının lideri Meryem Recevi arasındaki açık bağlantıyı gösteriyor. İronik bir şekilde, İsmailiyun ile Recevi arasındaki bağlantı aslında Irwin Cotler ve İsmailiyun'un yakın arkadaşı Kaveh Shahrooz'dur.

Cotler, Kanada Yahudi Kongresi'nin eski başkanı, Kanada'nın eski Adalet Bakanı, "İsrail" Dış İlişkiler Konseyi'nin yönetim kurulu üyesi ve bu yıl İsrail Cumhurbaşkanlığı Onur Madalyası'nın sahibi oldu. Kısacası Cotler, İsrail lobisinin Kanada'daki en üst düzey yöneticisidir.

Podcast tabii ki Farsça ama özeti şu.

İsmailiyun, Irwin Cotler'i çok iyi tanıyor, zira Cotler tarafından "Adalet ve Hesap Verebilirlik" başlıklı bir seminere katılmaya davet edilmişti: Cotler'in Raoul Wallenberg İnsan Hakları Merkezi tarafından düzenlenen "Adalet ve Hesap Verebilirlik: İran'daki rejim tarafından PS752 sefer sayılı uçağın bombalanması sırasında öldürülenler için telafi yolları" başlıklı seminere katılmaya davet edildiği için Irwin Cotler'i yakından tanıyor ve her ikisi de aynı çevrelerde faaliyet gösteriyor.

İsmailiyun ayrıca protestoların ilk aylarında bir imza kampanyasının linkini tweetleyerek G7 liderlerini İranlı diplomatları ülkelerinden sınır dışı etmeye zorlamak için insanlardan change.org'da imza atmalarını istemişti. İmza kampanyası Shahrooz tarafından oluşturulmuştu.

Shahrooz'un akıl hocası, kendisinin de bu tweet'te belirttiği gibi, yukarıda bahsi geçen Cotler'dan başkası değil.

Shahrooz ayrıca İsmailiyun'un uçak kazası kurbanları arasındaki nüfuzunu kullanarak uçak kazası kurbanları adına bir protesto düzenlemiş, daha sonra bu protestoyu siyasi açılımlar yapmak için bir platform olarak kullanmış ve aslında katılanları katılmadıkları bir etkinliğe katılmaları için kandırmıştı.

Hepsi aynı çevrelerde

Doğal olarak Shahrooz İsrail lobisinin gündemini takip ediyor ve 'adaleti ve dünya çapında ezilenleri savunma' çalışmalarında Cotler'i izliyor. Yemin olsun ki bu uyduralebilecek bir şey değil.

Kanada'daki en önde gelen İsrailli lobici olan akıl hocasının yanında birçok kez İran üzerindeki siyasi baskıyı arttırmaya hizmet eden etkinliklerde resmedilen bu adam, İran'a daha fazla yaptırım uygulanmasını talep eden konuşmalar yapmış ve makaleler yazmıştır.

Ardından, bir Twitter kullanıcısı tüm bu gerçeklere ve akıl hocasının bilinen MEK bağlantılarına işaret ettiğinde, Shahrooz sanki bunların hiçbiriyle ilgisi yokmuş gibi anlaşılmaz ve tam bir inkara girişiyor.

Önceki Antifa tweetine geri dönelim. Shahrooz başka bir isimden daha bahsediyor: Terry Glavin. İlginçtir ki Glavin 2009 yılında yazdığı bir makalede Kanada muhalefetinin başarılı olmak istiyorsa MEK'e yönelik "terör" damgasını kaldırmak için çalışması gerektiğini söylemiş, MEK'e yönelik terör damgasını "sahte" olarak nitelendirmiş ve MEK'i "Tahran'ın En Kötü Kabusu" olarak adlandırmıştı.

Her ne kadar bu makalenin günümüze ulaşan kopyası artık kullanılmayan bir web sitesinde bulunsa da, korkmayın, Glavin MEK'in önemi üzerine çalışmaktan geri kalmıyor, tıpkı bir sonraki yıl yazdığı başka bir makalede olduğu gibi, MEK'in erdemlerini sonuna kadar yüceltiyor ve onlara terörist diyenlere saldırıyor. Bu makalenin MEK'in Paris konferansına katılma davetini kabul ettikten sonra yazılmış olması da manidardır.

Zamanlama ve rahatlık tek kelimeyle muhteşem.

"The Jerusalem Post" tarafından yayınlanan bir haber, Irwin Cotler'in ünlü "İsrail" lobicisi Alan Dershowitz ile birlikte MEK için lobi yaptığını da ortaya koyuyor!

Ünlü avukat Alan Dershowitz, eski Kanada Adalet Bakanı Irwin Cotler, Nobel ödüllü Elie Wiesel, kana bulanmış bir geçmişi olan bir grubu Dışişleri Bakanlığı'nın yabancı terör örgütleri listesinden çıkarmak amacıyla diğerleriyle bir araya gelen üç önde gelen Yahudi aktivist haline geldi.

 

Kayıtlara göre, ilgili kişiler, hareketin takipçilerini tehlikeden uzaklaştırmak için insani bir çaba olduğunu söyledikleri şeyin İsrail unsuru olmadığı konusunda ısrar ediyorlar.

Dershowitz JTA'ya verdiği bir röportajda "Ben hiçbir İsrail sorunu görmüyorum" dedi ve bunun yerine meseleyi Hillel'in şu sözüne göre değerlendirdi: "Eğer sadece kendim içinsem, ben kimim?"

 

Ancak kayıt dışı, kampanyaya yakın isimler İsrail destekçilerinin katılımını tanımlamak için başka bir eski Ortadoğu atasözünü kullanıyor: "Düşmanımın düşmanı dostumdur."

MEK binlerce İranlının öldürülmesine karışmıştır, bu nedenle pek çok isim kendilerini MEK'ten uzak tutmaya çalışmaktadır. İranlıların çoğu (İslam Cumhuriyeti yanlısı ya da karşıtı olsun) MEK'e ve gündemlerine duydukları nefrette birleşmiş durumdalar. Ancak onlar bir tarikattir ve tarikatlar, özellikle de riskler yüksek olduğunda, taraftarlarının sadakatini kazanma ve sonuç alma konusunda etkilidirler.

İran muhalefetinin liderlik için yarışan başlıca figürleri, Rıza Pehlevi'nin İran'da Demokrasi ve Özgürlük İttifakı (ADFI) çatısı altında muhalefeti kontrol altına alma çabaları, tamamen farklı dünya görüşleri ve uzlaşmaz yaklaşımları arasında parçalanıp yok olmaları an meselesiydi. Bu artık bir 'İran muhalefeti' olmadığı anlamına gelmiyor, ancak bir zamanlar sahip oldukları görünüşte birleşik pozisyonun artık sürdürülebilir olmadığı anlamına geliyor.

Aslında hiçbir zaman sürdürülebilir olmadı, bu yüzden İsmailiyun ADFI'nin kuruluşundan bir ay sonra onları terk etti.

Hikaye aslında buradan itibaren oldukça basit. "İsrail", MEK ve İran muhalefetinin tüm figürleri aynı çevreler içinde hareket ediyor ve İran muhalefetinden herhangi birinin bu ikisinden birine ya da her ikisine birden dahil olmadan öne çıkması mümkün değil.

Ve tüm bunlara rağmen bazı insanlar, yurtdışındaki İran muhalefetinin İsrail lobisiyle hiçbir bağı olmadığını rahatlıkla söyleyebiliyor.

Kerim Şarara

Al Mayadeen

intizar.web.tr