Birçok Filistinli, özellikle 1987'de Birinci İntifada'nın başlangıcından sonra İsrail'e karşı “silahlı direniş”teki rolünden dolayı Cenin'den uzun zamandır gururla “insan fabrikası ve aslan yuvası” olarak bahsediyor.

Ardından, şehir ve çevresindeki köy ve kasabalar, çoğu iktidardaki Fetih fraksiyonuna bağlı çeşitli silahlı grupların ortaya çıkmasına tanık oldu.

En kötü şöhretli grup, üyeleri çoğunlukla Kabatiya kasabasında ve Arrabe, Kafr Rai ve Silat al-Harithiya köylerinde ve ayrıca Cenin mülteci kampında bulunan Kara Panter'di.

Kara Panter silahlı adamları, askerlere ve yerleşimcilere yönelik bir dizi saldırıdan sorumluydu. Ek olarak, İsrail ile işbirliği yaptıklarından şüphelenilen Filistinlileri öldürmeyi de üstlendiler.

Yüzlerce “işbirlikçi” ve aile üyeleri İsrail’e kaçtı, diğerleri ise İsrail Silahlı Kuvvetleri (IDF) tarafından Cenin’in güney girişindeki Fahma adlı küçük bir köye yerleştirildi.

Kara Panterleri yok etmek İsrail güvenlik güçlerinin dört yılını aldı. Kabatiya'dan önde gelen bir Fetih aktivisti olan kurucusu Awad Kmeil de dahil olmak üzere grup üyelerinin çoğu öldürüldü veya tutuklandı.

1994 yılında Filistin Yönetimi (PA)’nın kurulmasından sonra İsrail, ellerinde Yahudi kanı olmayan çok sayıda Kara Panter üyesini serbest bıraktı. Bazıları Filistin Yönetimi güvenlik güçlerine alınırken, diğerlerine çeşitli kurumlarda üst düzey işler verildi.

2000 yılında patlak veren İkinci İntifada sırasında El-Aksa Şehitleri Tugayları adlı yeni bir Fetih bağlantılı grup Cenin bölgesinde ve Batı Şeria'nın diğer bölgelerinde faaliyet göstermeye başladı.

Cenin mülteci kampından ve yakındaki köy ve kasabalardan düzinelerce Fetih aktivisti gruba katıldı ve İsrail'e karşı çok sayıda silahlı direniş eylemine katıldı.

Batı Şeria'daki diğer yerlerden farklı olarak, Cenin bölgesindeki Fetih aktivistleri, özellikle mülteci kampında güçlü bir varlığı olmaya devam eden Filistin İslami Cihad (PIJ) ile yakın çalıştı. Hamas'ın ise kampta hiçbir zaman güçlü bir taraftarı olduğu bilinmiyordu.

2002'de İsrail'e saldıran intihar bombacılarının en az 23'ü Cenin bölgesinden çıktı. IDF, Savunma Kalkanı Operasyonunun bir parçası olarak o yıl Nisan ayında Cenin mülteci kampına baskın düzenlediğinde, PIJ ve El Aksa Şehitleri Tugaylarının birkaç üyesi şiddetli çatışmalar sırasında öldürüldü. Çatışmada ayrıca İsrail yirmi üç askerini kaybetti.

O zamandan beri, kamptaki ve Cenin bölgesindeki diğer yerlerdeki silahlı gruplar, geniş bir direniş altyapısı ağını yeniden inşa etmeyi başardılar. PA, fenomenle mücadele etmeye hevesli değildi ve çoğu zaman başka yöne bakmayı seçti.

Fetih ve PIJ üyelerinin çoğu o zamandan beri silah kaçakçılığı ve yeni üyelerin işe alınmasıyla ilgileniyor.

PA liderleri, özellikle İsrail'e karşı Filistin “mücadelesinin” sembolü haline gelen Cenin mülteci kampı gibi bir yerde, Filistinliler tarafından “devrimin iyi adamlarını” çökertmekle suçlanmak istemediler.

Filistin güvenlik güçleri silahlı kişilere karşı ancak Filistin Yönetimi'ne meydan okumaya cesaret ettiklerinde harekete geçti. Silahlı kişilerden bazıları PA güvenlik güçleri tarafından tutuklanırken, diğerleri “arananlar listesine” alındı.

Ailesine göre, Cumartesi günü kampta IDF tarafından öldürülen PIJ eylemcisi Ahmed el-Sa'di de PA güvenlik güçleri tarafından aranıyordu.

PA güvenlik güçleri tarafından tutuklanan birkaç silahlı kişinin daha sonra serbest bırakıldığını belirtmekte fayda var.

2008 yılında, İsrail ve uluslararası toplum tarafından desteklenen Filistin Yönetimi, Cenin Pilot Projesi olarak adlandırılan bir projeye başladı. Projenin amacı, başarılı PA yönetimi için bir model oluşturmaktı.

Planda, Cenin bölgesindeki PA güvenlik güçlerinin takviye edilmesi öngörülüyor. İsrail'in ise Filistin Yönetimi'nin güvenlik faaliyetlerini desteklemesi ve bölge sakinlerinin yaşam koşullarını iyileştirmek için ekonomik ve sivil önlemler alması gerekiyordu.

Buna ek olarak, USAID ve diğer uluslararası bağışçılar ile işbirliği içinde 36 hızlı etkili proje de dahil olmak üzere çok sayıda altyapı projesi onaylandı. Projeler, bir sanayi bölgesinin kurulmasını ve kanalizasyon sistemi ile elektrik altyapısının iyileştirilmesini içeriyordu.

Siyonist rejim İsrail o zamandan beri Arap-İsraillilerin Cenin bölgesine (ve A Bölgesi'nde bulunan Filistin şehirlerine) girmesine izin verdi, bu yerel ekonomiyi önemli ölçüde artıran bir karardı.

2009 yılında, Aşağı Celile'yi Cenin'e bağlayan Jalama geçidi, eski Dörtlü elçisi Tony Blair, hükümet bakanları Silvan Shalom, Avishay Braverman ve Matan Vilna'i ve Cenin Valisi Musa Kadura'nın katıldığı bir törenle araçlara açıldı.

Hafta sonu boyunca İsrail, son silahlı direniş eylemleri dalgasına yanıt olarak Arap-İsraillilerin Cenin bölgesine girmesini yasaklamaya karar verdi.

Ancak Cenin bölgesindeki işler doğru yönde ilerliyor gibi görünse de, silahlı gruplar büyümeye devam etti ve silah biriktirme fırsatını yakaladı.

Son iki yıldır Filistinliler, Cenin bölgesindeki anarşi ve kanunsuzluk sahnelerinden yine şikayet ediyor. Bazıları PA'yı kanun ve düzeni uygulamamak ve silahlı adamları dizginlememekle suçlarken, diğerleri İsrail'i ve kötü ekonomik durumu sorumlu tuttu.

Cenin'deki ana argüman, genç ve hoşnutsuz silahlı adamların birçoğunun 2008'de başlayan ekonomik refahın meyvelerinden yararlanamadığıdır. Bu yüzden birçoğu araba hırsızlığı, haraç ve silah ticareti gibi suç faaliyetlerine yöneldi.

Bu arada, İsrail'e karşı sürmekte olan kışkırtmanın bu adamlar üzerindeki etkisinin ne kadar abartıldığı da söylenemez. Teşviklerin çoğu sosyal medya platformlarında yer alsa da, doğrudan yurt dışı bağışlar yoluyla geliyor: Ramallah, Gazze Şeridi, Katar ve Lübnan'daki Filistinli liderler.

Bu liderler, son gerginlikten yalnızca İsrail'i sorumlu tutmaya devam ediyor.

FKÖ Yürütme Komitesi üyesi ve PA Başkanı Mahmud Abbas'ın en yakın danışmanlarından biri olan Hüseyin el-Şeyh, "Siyasi bir ufkun olmaması ve sahadaki gerginlik, ister yerleşimler, ister yerleşimci şiddeti, ister Mescid-i Aksa'nın avlularına baskın olsun, meseleleri çatışma ve silahlı eylem alanına itiyor, özellikle de umudun ve güvenliğin yokluğunda.” açıklamasında bulunuyor.

/The Jarusalem Post-Tercüme ve edit: İsrailpost