İsrail gazetesi Haaretz'de yayımlanan makalenin yazarı savunma analisti Amos Harel, bölgesel güç dinamiklerinin karmaşıklığı içinde yol alırken aynı zamanda çatışmanın potansiyel tırmanışına hazırlanıldığı bir dönemde, İran ve İsrail arasında süregelen gerilimin misilleme ve itidal arasında tehlikeli bir dengeyi yansıttığını vurgulyor, İsrail'in daha dikkatli davranması gerektiğini belirtiyor.

İran, Hizbullah ve müttefiklerinin Tahran ve Beyrut'taki son suikastlara verdikleri tepkiler nedeniyle Orta Doğu'da tansiyonun yükselmesi beklenirken, aktörler karmaşık bir sinyal ve tehdit etkileşimi içinde hareket ediyor.

Pazartesi günü ABD Merkez Kuvvetler Komutanı General Michael Kurilla, beklenen saldırganlığa karşı koymayı amaçlayan savunma stratejilerini denetlemek üzere İsrail'i ziyaret etti. Eş zamanlı olarak Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu da Tahran'a gitti. Süper güçlerin müdahalesi artık bu gelişmekte olan durumda önemli bir faktör haline gelmiştir.

Üst düzey İranlı yetkililerin açıklamalarına ve ülkenin medya organlarında yer alan makalelere göre, hükümet hala cevabını formüle etmeye çalışıyor gibi görünüyor. Tahran, aşağılanma algısına (yeni cumhurbaşkanının yemin töreni için İran'a yaptığı ziyaret sırasında Devrim Muhafızları'nın konuğu olan üst düzey Hamas yetkilisi İsmail Heniye'nin öldürülmesi) yanıt vermelidir.

Ancak İranlılar ve özellikle de yeni cumhurbaşkanları muhtemelen bölgesel bir savaş istemiyorlar. İran muhtemelen bir misilleme operasyonuna katılacak ancak bunun Nisan ayındaki füze ve insansız hava aracı saldırısından daha sert olacağına dair bir kesinlik yok.

Ancak Pazartesi günü burada da belirtildiği üzere Hizbullah'ın tutumu endişe verici. Örgüt, zaman zaman Hizbullah'ın genelkurmay başkanı olarak anılan Fuad Şukur'un öldürülmesinin intikamını almaya kararlı görünüyor.

Lübnan'dan yapılacak bir saldırı ülkenin kuzeyindeki ve merkezindeki askeri ve stratejik hedeflere yönelik olabilir ve İsrail'de daha önce görülmemiş ölçekte ağır ateş açabilir.

Hizbullah'ın elindeki çoğu hassas güdümlü çok sayıda füze ve İsrail'e olan yakınlığı göz önüne alındığında Lübnan'dan gelebilecek bir tehdit şu anda İran'dan gelebilecek bir tehditten daha tehlikelidir.

Bu çerçevede İsrail'in hava savunma sistemi ve insansız hava araçlarını yakalamaya yardımcı olacak savaş uçağı filoları özellikle yüksek hazırlık seviyesindedir. Savunma hazırlıklarının bir diğer boyutu da üst düzey isimlerin etrafındaki güvenlikle ilgilidir.

İran ve Hizbullah'ın İsrail'e atfettiği eylemler göz önüne alındığında, benzer şekilde hareket etmeye çalışabilirler. İsrail'in tepkisini ateşin yoğunluğuna ve Lübnan, İran ve Irak ve Yemen gibi diğer aktörlerin neden olduğu hasara göre değerlendirmesi gerekecektir.

Asıl tehlike, saldırıların ve karşı saldırıların daha geniş bir çatışmaya dönüşmesidir.

Savaşın ilk haftalarında hava ve deniz yoluyla gelen silah sevkiyatının doğrudan bir devamı olan Amerikan cömertliği, İsrail liderliğinin sergilediği nankörlükle tezat oluşturuyor.

ABD Başkanı Joe Biden'ın son telefon görüşmesinde Benyamin Netanyahu'dan başbakanın kendisini kandırmayı bırakmasını istemesi tesadüf değildir.

Netanyahu, Donald Trump'ın Kasım ayındaki başkanlık seçimlerini kazanacağına dair bahse girmiş görünüyor ve Amerikalıların uyguladığı baskının üstesinden gelebileceğine inanıyor. Şimdiye kadar da başarılı oldu.

Başbakan rehine anlaşmasını aylardır oyalıyor. Biden yönetimini üzecek şekilde savaşı da uzattı ve İsrail Savunma Kuvvetlerini Philadelphi güzergahını ve Refah'ın bir kısmını ele geçirmek üzere gönderdi.

Uzun vadede Netanyahu, özellikle de Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in seçimleri kazanması halinde Demokratlarla ciddi bir kriz yaşama riskiyle karşı karşıya. Bu durumda 1990'ların başında Başkan George H.W. Bush ve Başbakan İzak Şamir dönemindeki garanti krizini hatırlatan gerilimlerle karşılaşabilir.

Biden, Netanyahu'nun kasıtlı olarak anlaşmayı geciktirdiği ve tamamlamak istemediği sonucuna çoktan varmıştı. Bu aynı zamanda, İran ve Hizbullah ile yaşanan gerginlik nedeniyle görüşmelerde yakın zamanda ilerleme kaydedileceğine dair umutlarını yitiren İsrail savunma kurumunun yöneticilerinin de vardığı sonuç gibi görünüyor.

Son günlerde, Tahran ve Beyrut'taki son suikastların Netanyahu'nun güçlü bir konumdan anlaşmaya varmasına yardımcı olacağı şeklinde iyimser bir teori ortalıkta dolaşıyor. Bunun doğru olduğu çok şüpheli.

Başbakanın her şeyden önce kendi siyasi bekasıyla ilgilendiği ve bu nedenle tüm ilerlemeleri durdurduğu daha muhtemel.

Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar için bile, 7 Ekim katliamıyla elde etmeyi amaçladığı şeyi gerçekleştirecek bölgesel bir savaş olasılığı dengede dururken anlaşmaya yönelik teşvik azalıyor.

İran ve Hizbullah'ın İsrail'le hesaplaşma tehditleri kamuoyunu endişelendiriyor ve bazı medya kuruluşları rejimi İsrail ordusuna her iki cephede de önleyici bir saldırı başlatma emri vermeye çağırıyor.

Bu seslere, İran'a topyekûn bir saldırı öngören savunma bakanı adayları da dâhil olmak üzere siyasetçiler de katıldı. Bu beklenti ve planlar İsrail ordusunun mevcut durumu ve kabiliyetleri konusunda endişe verici bir cehaleti yansıtıyor. Aslında ihtiyatlı olmak ve bu raundun topyekûn bir savaş olmadan sona erdirilebileceğini ummak için iyi bir neden var.

En azından İsrail ordusu yeni gerilimin doğası hakkında kamuoyuyla iletişim kurmaya ve iç cephe hazırlıkları hakkındaki soruları yanıtlamaya başladı. Hükümet ise başbakan ve savunma bakanının boş tehditleri dışında ortalıktan kayboldu.

Hükümetten beklentilerin çıtası neredeyse yere düştü ve hala, savaşın 10. ayında, önümüzdeki günlerde İsrail'e ve İsrail'den uçuşların olup olmayacağının bile bilinmediği ve halkın kendi başına bilgi toplamaya çalışmak zorunda kaldığı oldukça şaşırtıcı bir durumdayız.

Bir general alevleri körüklüyor

Saldırıyı beklerken, İsrail medyası zamanı en son şamatalarla geçiriyor. Merkezde (yine) Tuğgeneral Barak Hiram var. Daha birkaç hafta önce İsrail ordusu, 7 Ekim'de Pessi Cohen'in Kibbutz Be'eri'deki evine rehinelerle birlikte barikat kuran teröristlerin kuşatılması olayında Hiram'ın davranışında hiçbir kusur bulmamıştı.

Subayın kendisi de Gazze Tümeni'nin komutasını üstlenmeye hazırlanırken Gazze sınırındaki toplulukların sakinleriyle arasını düzeltmek için büyük çaba harcamıştı. Ancak Hiram, savaşın başlamasından bu yana Şerit'te komuta ettiği 99. Tümen'in komutanlığı görevinin sona erdiği Pazar günkü törende yeni bir fırtına kopardı.

Kendisi kipa takmayan Hiram, Haredi Siyonist hahamların ve sözcülerinin konuşma metinlerinden alınmış gibi görünen bir konuşmada İsrail toplumunu yerdi ve 7 Ekim katliamı ile "kendini ona adamış" ve "zevk ve sefahate" düşkün olarak tanımladığı "İsrail kültürü" arasında dolaylı bir bağlantı kurdu.

Ona göre, "Düşmanlarımız bunu gördü ve bunun bizi yok etmek için mükemmel bir zaman olduğuna inandı."

Hiram'a göre savaştan çıkış, "hepimizi birleştiren kadim değerlerin ve inançların" yeniden keşfedilmesi sayesinde mümkün olmuştur.

Hiram, savaş sırasında yaptığı açıklamalarla kamuoyunda tepkilere neden olan ilk tümen komutanı değil. Kendisinden önce Tuğgeneral Dan Goldfuss Mayıs ayında yaptığı bir konuşmada ülke liderlerini Gazze'de savaşan askerlerin fedakarlıklarına layık olmaya çağırmıştı.

Ancak Goldfuss sözlerini siyasi liderlere hitaben söylemişti; Hiram ise halkın geniş bir kesimini eleştiriyor gibi görünüyor.

Hiram, kendisi için daha hassas olamayacak bir zamanda, yakında korunmalarından sorumlu olacağı Gazze sınır bölgesi sakinleri ve 99. Birlik'te emrinde savaşan bazı yedek askerler de dahil olmak üzere halkın geniş kesimlerini yeniden kızdırmayı seçti.

Konuşmasının üslubu, İsrail toplumu içindeki yoğun anlaşmazlıkları dikkate almayan yüzeysel ve basit bir bakış açısını ifade ediyordu. Bu ne tesadüfi ne de Hiram'a özgü bir durumdu. Şerit'te savaşan komutanlar, sağcı politikacıların güçlü teşvikiyle, halka ve bazen de kendi komutanlarına, Genelkurmay'daki generallere not vermelerine izin verdiler.

Hamas'ın 7 Ekim saldırısının caniliğinin yarattığı şokun ışığında, burada muharip komuta kademeleri ile onların üzerinde yer alan ve görünüşte başarısızlığın ve katliamın tek sorumlusu olan kademe arasında bir ayrım yaratmak için kasıtlı bir girişimde bulunuldu. Uygulamada, birbirini izleyen genelkurmay başkanları, generaller, çeşitli siyasi çizgilerden tümen ve tugay komutanları, kippotlu ve kippotsuz, çeşitli doktrinlerin ortaklarıydı.

Ve ordunun, özellikle de katliam öncesi ve sırasındaki kendi performansı göz önüne alındığında, İsrail toplumundan şikayet edecek ahlaki bir yetkisi yoktur.

Kendisinden önceki diğer subaylar gibi, savaşta cesurca savaşan Hiram da kelimelerini seçerken daha dikkatli olsa iyi olur. Sivillerin güveninin özellikle kritik hale geldiği bir görevi üstlenmeden hemen önce kendisi ve İsrail ordusu için işleri zorlaştırıyor. Sözleri kışkırtıcı ve gereksiz.

Çeviri: YDH